این که کدام زبان برنامهنویسی را انتخاب کنیم و وقت خود صرف یادگیری آن کنیم، می‌تواند چالش قابل ملاحظه‌ای باشد. حتی برای یک توسعه‌دهنده باتجربه نیز، اتخاذ این تصمیم، کار سختی است. اما اگر یک توسعه دهنده تازه‌کار باشید، انتخاب زبان برنامهنویسی برای یادگیری کار دشوارتری خواهد بود زیرا انتخاب‌های بسیار متنوعی پیش روی شماست و درک کاربرد هر یک از این زبان‌ها نیز کار دشواریست.
با این که خیلی‌ها توصیه می‌کنند فقط شروع کنید و نگران انتخاب زبان برنامهنویسی نباشید، اما به دلیل زمان‌بر بودن پروسه یادگیری یک زبان برنامهنویسی جدید، بهتر است پیش از شروع یادگیری یک زبان برنامهنویسی، مزیت‌ها و کاربردهای آن را بشناسید. اگر می‌خواهید با مزیت‌های زبان برنامهنویسی سی شارپ آشنا شوید و علت علاقه‌مندی برنامه‌نویسان به این زبان را بهتر درک کنید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.
- چرا می‌خواهید برنامهنویسی یاد بگیرید؟
- چه طور آموزش برنامهنویسی را شروع کنیم؟
- کدنویسی یا برنامهنویسی، مسآله این است.
- تازه‌کارها با کدنویسی شروع کنید.
کدنویسی چیست؟
کدنویسی، به معنای استفاده از یک زبان برنامهنویسی برای مشخص کردن دستورالعمل‌هاییست که نحوه انجام یک وظیفه در کامپیوتر را مشخص می‌کنند. تمام وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهایی که از آن‌ها استفاده می‌کنیم، با کمک این دستورالعمل‌ها کار می‌کنند.
چرا می‌خواهید کدنویسی یاد بگیرید؟
قبل از این که اولین درس خود را شروع کنید، درباره دلایل فلسفی خود برای یادگیری برنامهنویسی فکر کنید. این کار به شما کمک میکند اولین زبان برنامهنویسی که در این مسیر باید یاد بگیرید را انتخاب کنید. می‌خواهید چه جور پروژه‌هایی را به سرانجام برسانید؟
اجازه بدهید بعضی از مزیت‌های کدنویسی را متذکر شویم:
آموزش کدنویسی کمک میکند مهارتهای حرفه‌ای خود را افزایش دهید.
بدون تعارف می‌توان گفت دانش برنامهنویسی یکی از دارایی‌های ارزشمند است که می‌توانید برای پیدا کردن شغل از آن بهره‌مند شوید. هر چه نقش فناوری در زندگی بشر چشم‌گیرتر میشود، تمایل به یادگیری مهارت کدنویسی نیز در متقاضیان مشاغل افزایش می‌یابد. طبق آمار سایت Indeed، بخش عمده مهارتهای پرتقاضای بازار مشاغل، به برنامهنویسی و کامپیوتر مربوط می‌شوند.
اگر تصمیم دارید در شغل خود نقش‌های مهم‌تری ایفا کنید، دانستن حداقل یک زبان برنامهنویسی مرتبط، یک ضرورت است.
این اصل فقط به توسعه‌دهندگان محدود نمی‌شود. مثلاً طراحان وب باید html ، css و Javascrıpt بدانند و مدیران پروژه باید با کارکردهای درونی ابزارهایی که با آن‌ها کار می‌کنند، آشنا باشند.
اگر کارتان این است که یک وب‌سایت وردپرسی ساده را اداره کنید، کمی آشنایی با زبانهای فرانت‌اند و کمی دانش php می‌تواند تحول‌آفرین باشد.
حتی اگر به دنبال نقش‌های شغلی فنی نباشید، تجربه کدنویسی برای شما یک دارایی محسوب میشود و نشان می‌دهد شما مفاهیم انتزاعی و اصطلاحات فنی این حوزه را درک می‌کنید و توانایی حل مسائل پیچیده را دارید.
و نهایتاً این که دانش کدنویسی به شما امکان می‌دهد بین آزادکاری (فریلنسری) و استخدام، بسته به علایق خود انتخاب کنید.
کدنویسی به افزایش درآمد شما کمک میکند.
طبق آمار جهانی در سال 2022 حقوق متوسط کارمندان تازه‌کار ، 40،123 دلار برآورد شده است و این درحالیست که حقوق متوسط یک برنامه‌نویس تازه‌کار، بیش از دوبرابر این میزان، یعنی 85،293 دلار (حدود 7000 دلار در ماه) برآورد شده است.
قبلاً اشاره‌ای داشتیم مبنی بر این که برنامه‌نویس با کدنویس فرق دارد. هر چه بیشتر در حوزه کدنویسی فعالیت می‌کنید و تجربه کسب می‌کنید، کم کم ویژگی خاصی در شما ایجاد میشود. بیشتر حقوق‌های بالا در حوزه کدنویسی، از توانایی فرد در ارائه نوع به خصوصی از مهارت کدنویسی حاصل میشود.
مثلاً با ادامه تجربه کدنویسی ممکن است تصمیم بگیرید به یک توسعه‌دهنده بدل شوید. توسعه‌دهندگان، در کنار کدنویسی، توانایی رفع عیب (دیباگ) نرم‌افزارها و کار روی سورس‌کدها را دارند. معمولاً توسعه‌دهندگان، در یک زبان برنامهنویسی خاص، تخصص دارند.
حقوق یک توسعه دهنده نرم‌افزار در مقایسه با برنامه‌نویس، بسیار بیشتر است و پیشرفت شغلی پیش‌بینی شده آن‌ها نیز بیشتر است. طبق گزارش اداره کل آمار ایالات متحده، مشاغل مرتبط با توسعه‌دهندگی تا سال 2030 ، حدود 22 درصد رشد خواهد داشت.
کدنویسی به شما امکان خلق کردن می‌دهد.
یکی از مزایای اصلی کدنویسی این است که با کمک آن می‌توانید ایده‌های خود را وارد زندگی روزمره کنید. اگر ایده جالبی در زمینه خلق یک بازی، نرم‌افزار یا وب‌سایت به ذهنتان برسد، می‌توانید آن را به یک محصول بدل کرده و آن را به کل دنیا عرضه کنید.
اگر می‌خواهید از این محصول کسب درآمد کنید، کافیست آن را به یک پلتفورم اوپن سورس مثل GıtHub ارسال کنید و اگر برای سرگرمی و برای دل خودتان کار می‌کنید، مهارت و ابزار لازم در اختیار شماست.
یکی از بخش‌های ضروری در فرایند یادگیری و جستجوی شغل، کار روی یک یا چند پروژه و تکمیل آن‌هاست.
کدنویسی به شما کمک میکند دنیای اطراف خود را بهتر بشناسید..
حتی یادگیری مبانی دنیای کامپیوتر می‌تواند به شما کمک کند اجزای افق در حال رشد فناوری را بهتر درک کنید.
کدنویسی سرگرم کننده است.
کدنویسی برای بسیاری، تجربه‌ای سرگرم‌کننده و لذت‌بخش است. بعد از یادگیری اصول اولیه و شروع پروژه‌های اصلی، این تجربه به اندازه یک فعالیت اوقات فراغت، سرگرم‌کننده میشود و دیگر به یک تجربه یادگیری شباهت نخواهد داشت. به هر حال، اگر از آن لذت می‌برید، چه بهتر که به عنوان شغل خود به آن نگاه کنید.
چه طور کدنویسی را شروع کنم؟
- بفهمید که چرا می‌خواهید کدنویسی بیاموزید؟
- زبانی را که می‌خواهید اول یاد بگیرید، پیدا کنید.
- در دوره‌های آنلاین شرکت کنید.
- ویدیوهای آموزشی را تماشا کنید.
- کتاب و ئی‌بوک بخوانید.
- از ابزارهایی که فرایند یادگیری را تسهیل می‌کنند، استفاده کنید.
- کدهای دیگران را بازبینی کنید و ببینید چه طور کدنویسی کرده‌اند.
- برای خود پروژه تعریف کنید و آن را تکمیل کنید.
- یک مربی پیدا کنید و عضو یک جامعه کدنویسی شوید.
- در صورت امکان در یک بوتکمپ برنامهنویسی شرکت کنید.
به یمن وجود اینترنت، این روزها یادگیری کدنویسی بسیار ساده‌تر از گذشته است ولی، تعدد بیش از حد انتخاب‌ها باعث میشود بعضی از تازه‌واردها در بدو ورود، از ادامه راه منصرف شوند. حال به بررسی تک تک موارد فوق می‌پردازیم:
بفهمید که چرا می‌خواهید کدنویسی بیاموزید؟
خیلی‌ها وسوسه می‌شوند بدون مطالعه کافی، یادگیری کدنویسی را شروع کنند ولی حقیقت این است که اگر برای خود هدفی نهایی تعریف نکرده باشید، این شیوه ورود باعث میشود در اواسط راه گیج و سردرگم، از ادامه راه منصرف شوید.
بنابراین، قبل از این که مطالعات خود را شروع کنید، به کارهایی که می‌خواهید انجام دهید و پروژه‌هایی که می‌خواهید تکمیل کنید، فکر کنید. این که چرا این مهارت را دوست دارید و چه منابعی برای یادگیری آن در دسترس شماست؟
مثلاً فرض کنید می‌خواهید به یک توسعه‌دهنده تبدیل شوید و درآمد بیشتری برای خانواده خود کسب کنید. آیا می‌دانید چه جور جاهایی می‌خواهید کار کنید و جاهای مدنظرتان روی چه جور پروژه‌هایی کار می‌کنند؟ آیا آمادگی آن را دارید که برای یادگیری کدنویسی، یادگیری زبانهای برنامهنویسی مناسب و تکمیل پروژه‌هایی که مهارت شما را اثبات میکند، زمان کافی صرف کنید؟
چنین هدف دور و درازی می‌تواند در ابتدای راه باعث دلسردی و ناامیدی شود. پس بهتر است هدف کوچکتر و خاص‌تری را برای خود تعریف کنید. مثلاً طراحی یک اپلیکیشن موبایلی برای یکی از دوستانتان که مشغول تمرین برای دوی نیمه ماراتن سال آینده است.
چنین هدفی این مزیت‌ها را برایتان به همراه دارد:
- کمک میکند مهارتٍ‌های مورد نیاز را در خودتان پرورش دهید.
- به شما درمورد زبان مناسبی که باید فرابگیرید، درکی درست می‌دهد.
- ضرب‌العجل یک ساله به شما کمک میکند، در حین یادگیری، زمان خود را نیز مدیریت کنید.
2- زبانی را که می‌خواهید اول یاد بگیرید، پیدا کنید.
برای پیدا کردن اولین زبانی که می‌خواهید یاد بگیرید، به اهداف بلندمدت خود فکر کنید. هدفتان سرگرمیست یا می‌خواهید برای پیشرفت حرفه‌ای خود کدنویسی بیاموزید؟ برنامه زمانی شما چه طور است؟ زمان کافی دارید یا باید پروژه خود را با عجله به اتمام برسانید؟
به عنوان مبتدی، شاید بخواهید کار خود را با زبانی شروع کنید که از ساختار داده یا الگوریتم استفاده نمی‌کند. در این صورت، HTML و CSS برای شروع، انتخاب‌های خوبی هستند. در عین حال، زبان‌هایی مثل پایتون و جاوا نیز برای افراد مبتدی، عالی هستند و طیف وسیعی از کاربردها را شامل می‌شوند.
یادگیری یک زبان برنامهنویسی، ماه‌ها زمان می‌برد و ارزش دارد که زمان کافی صرف کرده و در مورد زبان برنامهنویسی اول خود به درستی تصمیم درست بگیرید.
3- در دوره‌های آنلاین شرکت کنید.
این روزها برای یادگیری کدنویسی هزاران دوره آنلاین وجود دارد که همه چیز را از HTML گرفته تا ساختارهای داده و الگوریتم‌های پیچیده، آموزش می‌دهند.
اولین دوره شما باید مبانی زبان موردنظر را به شما آموزش داده و با به کارگیری ماژولها و تکالیف تعاملی، فرایند یادگیری شما را هدایت کند. این دوره‌ها، باعث یادگیری ساختارمند می‌شوند و برای یادگیری مفاهیم علوم کامپیوتری ضروری هستند. یک دوره ساختارمند باعث میشود همه چیز قابل هضم باشد و ترتیب صحیح یادگیری مطالب را تضمین میکند.
به عنوان محبوب‌ترین سایت‌های ارائه دهنده رایگان خارجی می‌توان از این موارد یاد کرد:
FreeCodeCamp
W3Schools
کانال یوتیوب CS50
دوره دانشگاه هاروارد که در edX بارگزاری شده.
برای این که آمادگی خود را برای یادگیری یک زبان برنامهنویسی خاص تشخیص دهید، شرکت در این دوره‌ها، عالیست. همچنین، دوره‌های غیر رایگان زیادی وجود دارند که کسری از هزینه کلاس‌های حضوری را دریافت می‌کنند:
Code Academy
Sprıngboard
مقدمه‌ای بر علوم کامپیوتر و برنامهنویسی پایتون (از دانشگاه MIT)
4- ویدیوهای آموزشی را تماشا کنید.
در کنار دوره‌های آنلاین، تماشای ویدیوهای آموزشی می‌تواند یادگیری شما را تکمیل کند و حس کنجکاوی شما را ارضا کند. بعضی از بهترین ویدیوهای آموزشی خارجی عبارتند از:
کانال یوتویب Crash Course Computer Science Preview
کانال یوتیوب تام اسکات
در میان سایت‌های ایرانی نیز، ویدیوهای آموزشی رایگان زبانهای برنامهنویسی به وفور یافت میشود که برجسته‌ترین آن‌ها عبارتند از:
وب‌سایت نیمکت‌آنلاین
وب‌سایت تاپ‌لرن
5- کتاب و ئی‌بوک بخوانید.
این روش یادگیری قدیمی هنوز کارایی خود را دارد. یکی از کتاب‌های زبان برنامهنویسی انتخابی خود را انتخاب کنید و شروع به مطالعه آن کنید. کتاب مفاهیم پایه را به شکل ساختارمند به شما آموزش می‌دهد و باعث شکل گیری کدهای شما میشود.
بعضی از بهترین کتب (زبان اصلی) مناسب برای افراد مبتدی عبارتند از:
برای مطالعه ئی‌بوک کتاب‌های فوق، کافیست نام کتاب را در بخش کتاب‌های سایت گوگل جستجو کنید.
اغلب این کتاب‌ها به فارسی نیز ترجمه شده‌اند و برای یافتن ناشر و فروشنده کتاب می‌توانید نام کتاب یا نویسنده آن را در گوگل جستجو کنید.
6- از ابزارهایی که فرایند یادگیری را تسهیل می‌کنند، استفاده کنید.
این که حس می‌کنید برای یادگیری کدنویسی به هیچ ابزار خاصی نیاز ندارید، خیلی خوب است ولی با این حال، ابزارهایی وجود دارد که در این راه به شما کمک می‌کنند:
ویرایشگر کد (Code Edıter)
یک ویرایشگر متنی ساده است که با استفاده از امکاناتی مثل رنگ‌بندی کدها، تکمیل خودکار کد و غیره، فرایند کدنویسی را تسهیل میکند.
بیشتر افراد حرفه‌ای از ویرایشگر کد استفاده می‌کنند. این ابزارها باعث تسریع فرایند کدنویسی و مرتب نویسی می‌شوند. برخی از معروف‌ترین ویرایشگرهای کد مناسب برای تازه‌کارها عبارتند از:
Visual Studio Code
Notepad ++
Sublime Text
Emacs
کنسول
شاید دلتان بخواهد کامپیوتر خود را بهتر بشناسید. هنگام شروع کدنویسی باید نحوه پیمایش کنسول را یاد بگیرید. کنسول درواقع رابط متنی سیستم عامل شماست.
با استفاده از کنسول می‌توانید با سرعت بیشتری روی فایل‌های خود کار کنید و فرامین را اجرا کنید. از آنجا که انجام بعضی کارها در رابط گرافیکی کاربر سیستم عامل شما امکان پذیر نیست، بهتر است فرامین اصلی یونیکس را یاد بگیرید.
ابزار مدیریت پروژه
شروع بسیاری از برنامه‌ها ساده است ولی با تکمیل پروژه، به پیچیدگی‌های آن اضافه میشود. استفاده از یک ابزار مدیریت پروژه به شما کمک میکند فایل‌های خود را به اشتراک بگذارید، برنامه زمانی خود را به روز کنید و بخش‌های مختلف پروژه کدنویسی خود را تفکیک کنید.
ابزار عیب یابی (Troubleshootıng)
هنگام کار روی پروژه‌های کدنویسی خود، احتمالاً با باگ و چالش‌های مختلف مواجه خواهید شد و این می‌تواند شرایط ناامیدکننده‌ای را برایتان ایجاد کند. شاید تکنیک اردک لاستیکی (Rubber Duck) به نظرتان مسخره برسد ولی واقعاً می‌تواند به ساده‌سازی پلتفورم و یافتن راه حل‌های مفید، کمک کند.
- طبق این تکنیک، باید یک اردک لاستیکی بخرید یا بدزدید (یا به هر نحو دیگری تهیه کنید).
- اردک را روی میزتان بگذارید و به او بگویید می‌خواهید کدهایتان را با او درمیان بگذارید.
- در ادامه، برای اردک توضیح دهید که کد شما قرار است چه کاری انجام بدهد و سپس خط به خط کدهای خود را برای او توضیح دهید.
- اردک آنجا می‌نشیند و از این که می‌تواند کمکی به انجام پروژه شما بکند، خوشحال است.
7- کدهای دیگران را بازبینی کنید و ببینید چه طور کدنویسی کرده‌اند.
یکی از راه‌های یادگیری کدنویسی، بازبینی کدهای نوشته شده توسط فرد دیگر است. بررسی کدهای نوشته شده توسط برنامه‌نویس‌های دیگر می‌تواند الهام‌‌بخش شما باشد و مهارت کدنویسی شما را بیشتر کند. این رویکرد، مزیت‌های زیر را به همراه دارد:
باعث میشود کدهای خود را بهتر درک کنید.
باعث میشود کدهای جدید را سریع‌تر بفهمید.
نمونه قابل لمسی از کدنویسی باکیفیت را در اختیار شما قرار می‌دهد.
با برنامه یا فایل کدی که دوست دارید شروع کنید. اگبرنمی‌دانید چه طور به کدهای موردنظر دسترسی پیدا کنید، Gıthub و Searchcode برای این منظور، عالی هستند. سعی کنید با کدهایی که قبلاً بازدید شده‌اند یا پروژه‌های اوپن سورس این کار را انجام دهید.
اگر می‌دانید برنامه موردنظر چه کاری انجام می‌دهد، یک بخش کوچک آن را انتخاب کنید و سعی کنید به عقب بروید و کارکرد باقی قسمت‌ها را درک کنید. این کار به شما کمک میکند عملکرد تمام سطور کد برنامه را درک کنید. خواندن مستندات کد نیز کار خوبی است که باعث میشود ایده پشت کدهایی که بازبینی می‌کنید را درک کنید.
8- برای خود پروژه تعریف کنید و آن را تکمیل کنید.
برای یادگیری برنامهنویسی باید برنامهنویسی را خودتان انجام دهید و هیچ راهی برای دور زدن آن وجود ندارد. شاید تمام مفاهیم و اصول کدنویسی را مطالعه کرده باشید ولی تا زمانی که با تمرین، دانسته‌های خود را به کار نبرده‌اید، دانسته‌های شما چیزهای بی ارزشی در ذهنتان خواهند بود. اینجاست که پروژه، معنا پیدا میکند.
به برنامه‌هایی که با زبان انتخابی شما ساخته می‌شوند، پروژه گفته میشود. در شروع، پروژه‌های کوتاه مدت انتخاب کنید.
اگر در یک بوتکمپ برنامهنویسی ثبت نام کرده باشید، حتماً می‌دانید که پروژه‌ها برای تثبیت مفاهیمی که آموزش داده می‌شوند، طراحی شده‌اند. ضمن این که برای برنامه‌نویسان مبتدی نیز تعداد زیادی پروژه طراحی شده است که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. برخی پروژه‌های کلاسیک عبارتند از:
مبدل زمان: کاربر برنامه، تعداد ثانیه‌ها را ارسال میکند و برنامه، آن را بر حسب ساعت و دقیقه نمایش می‌دهد.
مولد اعداد تصادفی: یک مقدار تصادفی بین دو مقدار مشخص شده توسط کاربر، تولید میکند.
ماشین حساب: کاربر، ورودیها و عملیات ریاضی خود را مشخص میکند و برنامه شما خروجی مربوطه را نمایش می‌دهد.
دفترچه آدرس: کاربر اسامی تماس و مشخصات مربوطه را به برنامه می‌دهد و سپس یک نام را در آن جستجو کرده و مشخصات آن را مشاهده میکند.
الفبا ساز: کاربر، فهرستی از کلمات را به برنامه می‌دهد و برنامه شما آن کلمات را به ترتیب حروف الفبا مرتب میکند.
بازی هنگ‌من: کاربر با وارد کردن حروف، سعی میکند کلمه پنهان را حدس بزند. برنامه شما برای حدس‌های درست و نادرست، بازخورد می‌دهد و وقتی کاربر تمام حروف آن کلمه را حدس زد، برنده میشود.
با جستجویی مختصر در گوگل، چالش‌های کوچک زیادی را علاوه بر چالش‌های فوق مشاهده می‌کنید که شما را نسبت به تکمیل گستره مهارت‌هایتان در حل دنیای واقعی ملزم می‌کنن
فواید انجام پروژه‌های کدنویسی
انجام پروژه، علاوه بر تمرین مفاهیم آموخته شده، دو فایده عمده مهم برای شما دارند:
اول این که انگیزه شما را حفظ می‌کنند و به تقویت چرایی پشت کدنویسی شما کمک می‌کنند. پروژه‌ها معیارهای واضح و ملموسی را برای ارزیابی میزان پیشرفت شما تعیین می‌کنند. هر پروژه‌ای که تکمیل می‌کنید به معنای یک مهارت بیشتر در کوله‌بار شماست و این بسیار دلگرم کننده است.
دوم این که انجام پروژه‌ها (به ویژه پروژه‌های بلندمدت) نشان دهنده توانمندی شما در انجام پروژه‌های حرفه‌ای هستند. این که کلمه pyton را در رزومه خود بنویسید، یک چیز است، نشان دادن یک وب‌سایت یا برنامه کامل، که خودتان ساخته‌اید، چیز دیگریست.
صلاحیت برنامه‌نویسان مبتدی تنها به وسیله پروژه‌هایی که انجام داده‌اند، مشخص و تأیید میشود.
چه طور انگیزه خود را حفظ کنیم؟
هنگام انتخاب پروژه‌های طولانی مدت‌تر، به چیزهایی فکر کنید که می‌خواهید روی آن‌ها وقت بگذارید. صرف نظر از این که پروژه شما یک وب‌سایت شخصی باشد یا یک اپلیکیشن موبایل یا یک برنامه تحت دسک‌تاپ، در طول مسیر با دست‌اندازهایی مواجه خواهید شد. انتخاب پروژه‌ای که واقعاً به آن اهمیت می‌دهید و از آن لذت می‌برید، تضمینی برای ادامه دادن مسیرخواهد بود.
یکی دیگر از راه‌های حفظ انگیزه، درگیر شدن در پروژه‌های آزادکاری یا فریلنسینگ است. برای این که ابزار مفیدی بسازید لازم نیست یک برنامه‌نویس خبره باشید. با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده خود که در کسب و کارش به یک سایت یا نرم افزار خاص نیاز دارد تماس بگیرید. قطعاً یک معامله برد- برد خواهد بود.
9- یک مربی پیدا کنید و عضو یک جامعه کدنویسی شوید.
منابعی که تا به اینجا در این مقاله معرفی شدند، همگی ارزشمند و قابل اتکا هستند. ولی تمام آن‌ها به تلاش‌های انفرادی شما در کسب مهارت کدنویسی ارتباط دارند. اما یک دوست یا یک انجمن آنلاین، برای راهنمایی بیشتر می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.
گاهی با مسائلی رو به رو می‌شوید که هر چه تلاش می‌کنید، به تنهایی قادر به برطرف کردن آن‌ها نیستید. اینجاست که یک مربی می‌تواند کمک حالتان باشد.
مربی شما لازم نیست مدرس باشد. همه افرادی که به زبان برنامهنویسی مدنظر شما مسلط هستند، می‌توانند مربی شما باشند. مربی باید بتواند مسائل دشوار را توضیح داده و راه حل‌ها را به شما نشان دهد. یک مربی باتجربه می‌تواند شیوه‌های کدنویسی خاصی را که در کتاب‌ها و دوره‌های آموزشی حرفی از آن‌ها زده نشده، به شما آموزش دهد.
ارزش انجمن‌های تخصصی نیز کمتر از یک مربی باتجربه نیست. به هر طریقی که می‌توانید سعی کنید با برنامه‌نویسان دیگر در ارتباط باشید و از تجربیات آن‌ها بهره‌مند شوید. جوامع آنلاین توسعه‌دهندگان نیز منبعی غنی برای کدنویس‌های مبتدی هستند:
Stock overflow : یک سایت فروم که در آن به سؤالات برنامه‌نویسان پاسخ داده میشود و در مورد آن بحث میشود.
GıtHub : یک جامعه از کدنویسان فعال که برای پروژه‌های اوپن سورس، مخزن کدی غنی را در اختیار می‌گذارد.
Women who code : یک سازمان غیر انتفاعی که رویدادها، اجتماعات و آگهی‌های شغلی مربوط به زنان کدنویس را سازمان‌دهی میکند.
Learnprogrammıng : یکی از زیرمجموعه‌های سایت Reddıt، مخصوص کدنویسان مبتدی.
10- در صورت امکان در یک بوتکمپ برنامهنویسی شرکت کنید.
بوتکمپ‌های برنامهنویسی، در برنامه آموزشی کوتاه مدت خود یک برنامه درسی برنامهنویسی کامل را طی مدت کوتاه چ ند ماهه بسته‌بندی و عرضه می‌کنند. این برنامه‌ها سریع، شناور و مؤثر بوده، سکوی پرتابی مناسب برای پرورش توسعه‌دهندگان هستند.
بوتکمپ‌های برنامهنویسی، برنامه درسی فشرده‌ای دارند و به همین دلیل، هزینه آن‌ها بالاست و چیزی نیست که بدون تجربه کدنویسی بتوانید در آن شرکت کنید.
این برنامه‌ها برای مبتدیانی مناسبند که در مسیر توسعه قرار گرفته و آماده‌اند که پول، انرژی و زمان خود را برای دستیابی به مهارتهای لازم اختصاص دهند.
هرچند همه فارغ‌التحصیلان بوتکمپ‌ها تمایل دارند در بازار کار حرفه‌ای مشغول به کار شوند، اما حقیقت این است که هیچ تضمینی برای این نتیجه وجود ندارد و همه چیز به تلاش خودتان بستگی دارد.
بوتکمپ‌های برنامهنویسی مجتمع دانش و فناوری بامداد
کدنویسی یا برنامهنویسی، مسآله این است:
دو اصطلاح کدنویس و برنامه‌نویس، اغلب به طور مترادف مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی معنی آن‌ها همیشه یکی نیست. هر دوی آن‌ها به معنی نوشتن دستورالعمل برای کامپیوتر است ولی برنامهنویسی، الگوریتم و ساختارهای داده را نیز شامل میشود و به طور کلی، پروژه‌های پیشرفته‌تر را اصطلاحاً با واژه برنامهنویسی توصیف می‌کنند. پروژه‌های برنامهنویسی معمولاً بزرگ‌تر و پیچیدهتر هستند و به ابزارهای مدیریت پروژه و دانش پایه قوی‌تری نیاز دارند.
زبانهای برنامهنویسی
برای این که کدنویسی را شروع کنید باید دانش حداقلی درباره حداقل یک زبانه برنامهنویسی را داشته باشید. در واقع باید با مجموعه‌ای از قواعد قابل درک برای کامپیوتر، آشنا باشید. واقعیت این است که صدها زبان برنامهنویسی وجود دارد که هر کدام از نظر هدف و پروژه‌هایی که دنبال می‌کنند، با دیگری متفاوت است.
اما یادگیری بعضی زبان‌ها ساده‌تر است و برای شروع، بهتر است روی یادگیری آن‌ها تمرکز کنید زیرا سریع‌ترین راه برای یادگیری اصول برنامهنویسی همین است.
زبانهای برنامهنویسی ساختار مشخصی برای نوشتن دستورالعمل‌های شما دارند. تا حدی شبیه زبان انگلیسی است ولی نه کاملاً. برنامه‌نویس‌ها به اصطلاحات و اصول گرامری یک زبان برنامهنویسی، سینتکس می‌گویند.
خواندن زبانهای سطح پایین، مثل اسمبلی برای کامپیوتر راحت‌تر از انسان است و به همین دلیل، یادگیری آن‌ها نیز برای انسان دشوار است. از این رو، دانستن زبانهای سطح متوسط، مثل C++ برای نوشتن برنامه‌هایی مثل سیستم عامل، سیستم پایگاه داده و نرم‌افزار پردازش تصویریا ویدیو ضروریست.
برای افراد مبتدی معمولاً زبانهای سطح بالا پیشنهاد میشود. بعضی از این زبان‌ها روی ساختار تمرکز می‌کنند و برخی دیگر، تعاملی‌تر هستند و می‌توانند عملکردهای پیچیده‌‌تری را دنبال کنند.
در ادامه بعضی از بهترین زبانهای مناسب برای کدنویس‌های مبتدی را معرفی می‌کنیم. سعی کنید فقط روی یکی از این زبان‌ها که البته با اهدافتان نیز هم راستا هستند، مسلط شوید و بعد کم کم اگر دلتان خواست به سراغ موارد دیگر هم بروید.
خیلی نگران انتخاب زبان درست نباشید چون مفاهیم پایه این زبان‌ها مشترک است و در صورت انتخاب اشتباه، به راحتی می‌توانید زبان خود را تغییر دهید.
HTML
زیربنای اینترنت، زبان HTML است. محتوای صفحات وب توسط این زبان تنظیم میشود. وقتی یک صفحه وب را باز می‌کنید، نوعاً یک سند HTML توسط نرم‌افزار مرورگرتان در کامپیوتر شما بارگزاری میشود.
اگر مطمئن نیستید که کدام زبان برنامهنویسی برای شما مناسب است، HTML ساده‌ترین راهیست که می‌توانید کار خود را با آن شروع کنید.
علت آن این است که HTML، یک زبان برنامهنویسی نیست. کار HTML اجرای فرامین شما نیست و نمی‌توان با کمک آن برنامه‌های کاربردی را ساخت. اینترنت پر است از اسناد HTML و اگر می‌خواهید اینترنت را درک کنید، باید HTML را درک کنید.
CSS
احتمالاً نام CSS یا همان خواهرخوانده HTML را کمتر شنیده باشید. در واقع، HTML مشخص میکند که چه چیزهایی باید در یک صفحه وب نمایش داده شود ولی با خصوصیات ظاهری آن‌ها کاری ندارد.
در اینجا CSS وارد صحنه میشود و خصوصیات ظاهری و اصطلاحاً استایل المان‌های مشخص شده توسط HTML را مشخص میکند. مثلاً مشخص میکند که متن‌ها چه فونت و اندازه‌ای داشته باشند یا طرح‌بندی صفحه، به چه شکل، چیدمان شود.
HTML و CSS همیشه در کنار هم هستند و یکی بدون دیگری، بی معناست پس، لازم است یادگیری آن‌ها را با هم شروع کنید.
اگر مطمئن نیستید که فرایند یادگیری خود را با کدام زبان برنامهنویسی شروع کنید، بهتر است با HTML و CSS شروع کنید. از آنجا که استفاده از آن‌ها نیازی به تفکر درباره منطق محاسباتی زبانهای برنامهنویسی ندارد، یادگیری آن‌ها آسان‌تر است.
نتیجه کدهایی که در HTML و CSS می‌نویسید، کمتر انزاعیست و بلافاصله می‌توانید خروجی کار خود را مشاهده کنید. خیلی ساده می‌توانید یک صفحه وب را در مرورگر خود باز کنید و با استفاده از ابزارInspect مرورگرتان کدهای HTML و CSS پشت آن را مشاهده کنید.
اما اگر بخواهید صفحات وب شما کارهای خاصی انجام دهند، باید از جاوااسکریپت استفاده کنید.
جاوااسکریپت (JavaScript)
اگر می‌خواهید صفحه وب ایستا (استاتیک) خود را به یک صفحه وب پویا (داینامیک) تبدیل کنید، به جاوااسکریپت نیاز دارید. با کمک جاوااسکریپت می‌توانید المان‌های داخل صفحه خود را حرکت بدهید و کاری کنید نسبت به اعمال کاربر (مثلاً کلیک روی یک دکمه)، واکنش نشان دهند و همین‌طور ساکن یک جا نایستند.
اگر به توسعه وب علاقه دارید و در حال حاضر HTML و CSS را درک کرده‌اید و به این دو خواهر دوقولو علاقه‌مند شده‌اید، گام بعدی شما جاوااسکریپت خواهد بود.
بخش اعظم محتوایی که در اینترنت وجود دارد، توسط این سه زبان ساخته شده‌اند. به راحتی می‌توانید کدهای جاوااسکریپت خود را در مرورگرتان آزمایش کنید.
بوتکمپ برنامهنویسی فرانت‌اند مجتمع دانش و فناوری بامداد
پایتون (Python)
پایتون به دلیل کاربرپسند بودن سینتکس‌های آن یکی از مناسب‌ترین انتخاب‌ها برای تازه‌کارهاست.
بخش عمده کدهای پایتون، شبیه به زبان انگلیسی است. این به کاربران تازه‌کار کمک میکند مفاهمی چون تابع را با سهولت بیشتری درک کنند.
در پایتون، کتابخانه‌های کد متعددی وجود دارد. کتابخانه، حاوی توابع و عملکردهای از پیش نوشته شده‌ایست که می‌توانید به جای بازنویسی آن‌ها، کتابخانه‌های مربوطه را در میان کدهای خود مورد استفاده قرار دهید.
با پایتون می‌توانید انواع مختلفی از برنامه‌ها را تولید کنید و بسیاری از دوره‌های برنامهنویسی مقدماتی، پروژه‌های خود را بر مبنای این زبان، قرار داده‌اند.
C و ++C
زبان C یکی از انتخاب‌های محبوب بین تازه‌واردان دنیای برنامهنویسی است. سینتکس‌های C در مقایسه با پایتون، پر لغت‌تر هستند و برای انجام یک کار مشخص، نیاز به نوشتن کدهای بیشتری دارند.
درست است که این ویژگی، کار بیشتری طلب میکند اما برای درک مفاهیم انتزاعی، این ویژگی بسیار مفید است. با C شما مهارت‌هایی را می‌آموزید که در زبانهای مختصرتری مثل پایتون، پیاده‌سازی آن‌ها به قدری راحت است که از وجود آن‌ها آگاه نمی‌شوید.
بوتکمپ برنامهنویسی پایتون مجتمع دانش و فناوری بامداد
++ C جانشین زبان C است. سینتکس‌های ++ C شبیه C است با این تفاوت که شیء نیز به آن اضافه شده است. شیء یک نوع متغیر قدرتمند است که برنامهنویسی برنامه‌های پیچیده را بسیار تسهیل میکند. پیشنهاد می‌کنیم با زبان C شروع کنید تا پس از آن زبان C++ را هم به سادگی بیاموزید.
بوتکمپ برنامهنویسی سی پلاس پلاس دانش و فناوری بامداد
سی شارپ (#C)
سی شارپ، زبان محبوبیست که با کمک آن می‌توانید بازی‌های ویدیویی، اپلیکیشن‌های موبایلی و دسکتاپی و نرم‌افزارهای حرفه‌ای را پیاده سازی کنید. اگرچه بسیاری از منابع سی شارپ و ++C مشترک است، اما سی شارپ، بیشتر به جاوا شباهت دارد تا C و ++ C.
یادگیری سی شارپ آسان است و به روش‌های متعددی می‌توان از آن استفاده کرد. اگر بخواهید همزمان از ++C و سی شارپ استفاده کنید، شاید بهتر باشد اول ++C را بیاموزید. در این حالت، یادگیری سی شارپ برای شما ساده‌تر میشود و فرایند یادگیری شما نیز تسریع خواهد شد.
بوتکمپ برنامهنویسی سی شارپ مجتمع دانش و فناوری بامداد
جاوا
جاوا (آن را با جاوااسکریپت اشتباه نگیرید) یک زبان برنامهنویسی شیءگرا با اهداف عمومیست.
درست شبیه پایتون، درک و خواندن سینتکس‌های جاوا نیز بسیار راحت است و اغلب اوقات می‌توان عملیات پیچیده را فقط با یک فرمان کنترل نمود.
جاوا به طور گسترده در برنامه‌های موبایل اندرویدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زبانی عالی که اصول آن را می‌توان در زبانهای برنامهنویسی دیگر نیز مورد استفاده قرار داد.
HyperText Preprocessor (PHP)
PHP یک زبان برنامهنویسی اوپن سورس است که برای توسعه برنامه‌های تحت وب از آن استفاده میشود. با کمک PHP ، اضافه کردن اطلاعات داینامیک (مثل اخبار جدید) در وب‌سایت‌ها بسیار تسهیل میشود.
می‌توانید این زبان را داخل HTML جاسازی کنید و بدون نیاز به فایل‌های خارجی، قابلیت‌های سایت خود را افزایش دهید. PHP برای دسترسی به پایگاه داده نیز، عالی عمل میکند و باعث تسهیل دسترسی و ذخیره داده‌ها میشود.
Ruby
Ruby به معنای سنگ گران‌بها، زبانی ساده است که برای ساخت ابزارهای اتوماسیون و برنامه‌های دسک‌تاپ و ساخت سریع نمونه‌های اولیه، مناسب است.
Ruby یکی دیگر از برنامه‌های اوپن سورس سمت سرور است. فریم‌ورک Ruby، حاوی ا پیش فرض برای صفحات وب ، وب‌سرویس‌ها و پایگاه‌های داده است و این قابلیت، آن را به یک ابزار مفید در توسعه برنامه‌های کاربردی تحت وب کرده است.
هرچند نوشتن کدهای این برنامه ساده است، اما به عنوان اولین زبان برنامهنویسی یک مبتدی نمی‌تواند مناسب باشد.
زیرا این زبان بسیار انعطاف‌پذیر است و می‌تواند در طول زمان، کدهای شما را تغییر دهد.
SQL
یکی دیگر از زبانهای برنامهنویسی مناسب برای شروع آموزش برنامهنویسی، SQL است. از این زبان برای به‌روزرسانی، ذخیره‌سازی و استخراج داده‌ها در یک پایگاه داده استفاده میشود. SQL زبان استانداردیست که طبق دستور انستیتوی استاندارد ملی آمریکا در سیستم‌های مدیریت پایگاه داده از آن استفاده میشود.
اگر هیچ تجربه و درکی از برنامهنویسی نداشته باشید، ممکن است یادگیری SQL به کمی زمان نیاز داشته باشد. این زبان، محبوبیت زیادی در فضای فناوری دارد و به همین دلیل در محیط‌های کاری از متخصصین آن به گرمی استقبال میشود.
Swift
اگر هدفتان از کدنویسی، ساخت برنامه برای ابزارهای تولیدی توسط شرکت اپل است، شروع آموزش برنامهنویسی با Swıft می‌تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. طراحان اپل، هنگام ساخت این زبان، نیم‌نگاهی نیز به تازه‌کارها داشته‌اند. بنابراین اگه هدف اصلی شما ساخت اپلیکیشن موبایل برای سیستم عامل iOS باشد، احتمالاً Swift، اولین انتخاب شما خواهد بود.
هرچند از سال 2014 به این طرف، برنامه‌نویس‌ها از Swift برای ساخت برنامه‌های iOS استفاده می‌کنند، اما شاید بخواهید Objective-C را نیز بیاموزید.
این زبان در سال 1980 ساخته شده و بیشتر ابزارهای iOS توسط این زبان، برنامه‌نومفاهیسی شده‌اند. در این زبان، بعضی از سینتکس‌های زبان C مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا اگر قبلاً C یا C++ را آموخته‌اید، شاید بدتان نیاید که در شروع کار خود از Objective-C استفاده کنید.
کدنویسی برای افراد مبتدی
راه‌های زیادی برای تمرین کدنویسی وجود دارد و شاید برای شخص شما، بعضی از این روش‌ها کارآیی و تأثیر بهتری داشته باشد. صرف نظر از شیوه شروع آموزش برنامهنویسی که انتخاب می‌کنید، نکاتی وجود دارد که باید مدنظر قرار دهید:
صبور باشید
در ابتدای این نوشته، یادآور شدیم که همه می‌توانند برنامهنویسی یاد بگیرند ولی این به معنای سادگی این کار نیست.
کدنویسی مستلزم آن است که به مشکلات، به شیوهای نگاه کنید که قبلاً نگاه نکرده‌اید. بعضی مفاهیم ممکن است در عین اهمیتی که در پیشرفت فرایند آموزشی شما دارند، اما برایتان کاملاً غیر قابل درک به نظر برسند. مسائلی که در ابتدای کار بسیار ساده به نظر می‌رسند، ممکن است پیچیدهتر از آن باشند که قبلاً انتظار داشتید. گاهی لازم است ساعات طولانی روی یک بخش از پروژه خود کار کنید ولی پیش از زمان مقتضی نتوانید نتیجه تلاش‌های خود را مشاهده کنید.
ضمن این که عیب‌یابی یا دیباگینگ نیز قابل چشم پوشی نیست. خیلی سریع خواهید فهمید که کامپیوترها به شدت حساس هستند و دقیقاً همان کاری را که شما به آن‌ها گفته‌اید، انجام می‌دهند. اشتباهات تایپی کوچک، مثل فراموش کردن یک نقطه یا ویرگول، یا استفاده از یک عملگر نادرست می‌تواند عملکرد کل برنامه شما را مختل کند و این شمایید که باید ایراد برنامه خود را پیدا کنید.
کدنویسی حتی برای تازه‌کارها هم آسان نیست.
این حرف‌ها شاید باعث ناامیدی شوند و انگیزه شما را از بین ببرند ولی ایرادی ندارد. این لطف را به خودتان بکنید و آهسته و پیوسته به حرکت ادامه دهید. به خودتان زمان بدهید تا هر کاری در زمان مناسب خود انجام شود.
بهترین برنامه‌نویسان امروزی، زمانی همان جایی ایستاده بودند که حالا شما ایستاده‌اید. همه برای شروع، باید چیزهای یکسانی را یاد بگیرند. سخت نگیرید، آرام باشید و به اهداف خود پایبند بمانید. گاهی به خودتان استراحت بدهید و مطمئن باشید که نتیجه خواهید گرفت.
مفاهیم پایه را بیاموزید
اولین روزهای شروع آموزش برنامهنویسی، صرف یادگیری مفاهیم بنیادین و پایه میشود. شاید بخواهید با مفهوم باینری یا انواع داده یا نحوه چاپ خروجی در کنسول کار خود را شروع کنید. باید مفاهیمی مثل موارد زیر را مرور کنید:
متغیر
تابع
منطق شرطی
آرایه
شیء یا آبجکت
بسیار مهم است که پیش از ادامه کار، این مفاهیم را به خوبی درک کنید زیرا، همه مطالبی که بعداً در حوزه علوم کامپیوتری می‌آموزید، بر پایه درک این مفاهیم بنا خواهند شد.
اگر درک مطلبی برایتان دشوار بود، آن قدر در مورد آن مطالعه کنید که به خوبی برایتان ملموس و قابل درک شود. سعی کنید تمام تمرینات را انجام دهید و صبور باشید. تا زمانی که اصول را فرا نگرفته‌اید، پروژه جاه‌طلبانه شما نیز، از دسترس خارج خواهد ماند.
از همان ابتدا تمیز کدنویسی کنید
یکی از چیزهایی که شاید در دوره‌های آنلاین به شما آموزش داده نشود این است که: قبل از این که کدنویسی را یاد بگیرید، باید یاد بگیرید که درست کدنویسی کنید.
می‌پرسید، یعنی چه؟ انجام هر محاسبه‌ای، بیش از یک راه دارد. تا حد امکان باید از نزدیک‌ترین و قابل فهم‌ترین راه ممکن، آن محاسبه را انجام دهید.
توسعه‌دهندگان حرفه‌ای معمولاً به صورت تیمی کار می‌کنند. در نتیجه، دیگران باید بتوانند کدهای شما را بخوانند. اگر کدهای شما غیر قابل درک باشند، توسعه‌دهندگان دیگر تمایلی به همکاری با شما نخواهند داشت.
حتی اگر تصمیم به آزادکاری داشته باشید، کدنویسی تمیز باعث میشود بعدها خودتان راحت‌تر بتوانید کدهای خودتان را درک کنید. چه بهتر که از همین حالا، عادت کدنویسی تمیز را در خودتان پرورش دهید.
چرا کدنویسی تمیز مهم است؟
شاید به نظرتان عجیب باشد که در این مرحله ابتدایی از شما می‌خواهیم که تمیز کد بنویسید. با خود می‌گویید اجازه بده اول کدنویسی یاد بگیرم، بعد از من بخواه که تمیز کد بنویسم.
خوب، بله حرفتان درست است ولی، بهتر است این عادت خوب و مهم را از همان ابتدا در خود پرورش دهید.
یکی از راه‌های دستیابی این هدف، این است که از همان ابتدا سعی کنید توابع خود را به کوتاه‌ترین شکل ممکن بنویسید. پیشنهاد می‌کنیم اجازه ندهید خطوط کد شما از 80 کاراکتر و هر یک از توابع شما از 15 خط بیشتر شوند.
این قبیل قوانین محدود کننده، تا حدی کار شما را دشوار می‌کنند ولی باعث می‌شوند به جای این که اولین کدهایی را که به ذهنتان می‌رسد، وارد برنامه خود کنید، کمی فکر کنید و کد کارامدتری را برگزینید.
یکی از عادات مفید دیگر که بهتر است از همان ابتدا در خود د کنید، عادت کامنت گذاریست. کامنت‌های شما در مراجعات بعدی، به کارتان می‌آیند ومطالب مهمی را به شما یادآوری می‌کنند ضمن این که کامپیوتر نیز کاری به آن‌ها ندارد و آن‌ها را پردازش نمی‌کند.
تحقیق، دوست شماست.
استفاده از گوگل برای یافتن راه حل مسائلی که با آن‌ها رو به رو می‌شوید، ایرادی ندارد و نشانه ضعف نیست. در واقع، همه توسعه‌دهندگان حرفه‌ای، دائم مشغول همین کار هستند. اگر با مشکلی مواجه شده‌اید، حتم بدانید که پیش از شما نیز فردی با آن مشکل مواجه شده و احتمالاً پاسخ آن مشکل، در یک انجمن انلاین، پست شده است.
علاوه بر این، برطرف کردن یک باگ سرسخت پس از بستن پنجره‌های متعدد پرس و جوی آنلاین، لذتی وصف ناشدنی دارد.
کدنویسی، فقط نوشتن کد نیست
در خاتمه، یکی از توصیه‌های ارزشمند مربی اولین کلاس کدنویسی خود را ذکر می‌کنم. شاید از نگاه یک مبتدی، یادگیری کدنویسی به معنای کسب توانایی نوشتن کدها باشد.
منطقی به نظر می‌رسد. چون هروقت می‌خواهیم یک برنامه‌نویس را در ذهن خود مجسم می‌کنیم، فردی را می‌بینیم که پشت کامپیوتر نشسته و مشغول نوشتن کد است. به هر حال، اسمش کدنویسی است.
اما وقتی کارتان را شروع کنید، خواهید فهمید که ماجرا فراتر از آن است و باید زمان بسیار بیشتری را صرف تفکر درباره نوشتن کنید.
کدنویسی یعنی حل مسآله
کدنویسی، بیشتر از آن که به شناخت سینتکس‌ها مرتبط باشد، به توانایی شما به حل مسآله مربوط میشود. برای یادگیری کدنویسی باید یاد بگیرید که شبیه کامپیوترها فکر کنید. باید مسأله را به اجزای کوچکتر تفکیک کنید و سپس با کمک ابزارهایی که در اختیار دارید، اجزای تفکیک شده را به هم وصل کنید.
در نتیجه، شما در نهایت، کدنویسی را یاد می‌گیرید و چیزهای بسیار تآثیرگذاری خلق خواهید کرد. اما پیش از آن باید مهارت تفکر را یاد بگیرید.
این رویکرد حل مسأله، نه تنها نحوه برخورد شما با چالش‌های کدنویسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه باعث میشود با چالش‌های زندگی روزمره نیز به شیوهای متفاوت و مؤثر برخورد کنید.
امیدوارم بتوانید شما هم به چنین تجربه‌ای دست پیدا کنید.
مطمئنم در این مسیر موفق خواهید شد و در این سفر پرماجرا برایتان آرزوی موفقیت می‌کنم.
